Als je als moeder van een hoogbegaafde ook hoogbegaafdenbegeleider bent, zit het met de theoretische kennis wel goed. Je weet welke strategieën er zijn, ziet de successen bij de kinderen die je begeleidt en zet ze vol goede moed in bij je eigen kind. Des te groter is de frustratie als er thuis vervolgens niks gebeurt.
Waarom werkt het thuis niet?
Een tijdje geleden liep mijn eigen dochter vast. Ze deed niets voor school. Nou ja, niets… Heel af en toe gebeurde er iets en waren we met z’n allen iets optimistischer. Maar het resultaat bleef uit. Er kwamen mails van school en er volgden gesprekken, die weer geen resultaat opleverden. Thuis werd het er niet gezelliger op doordat iedereen gefrustreerd raakte.
Warm maar consequent begeleiden
Als moeder en deskundige weet je dat het belangrijk is om consequenties te verbinden aan gedrag. Wat moet gebeuren, moet gewoon gebeuren. Aan de andere kant is warme begeleiding daarbij hard nodig. Beide – kinderen de consequenties van hun gedrag laten ervaren èn hiervoor een liefdevolle basis bieden – vereisen een enorme inspanning van begeleiders. Die inspanning wordt nog groter als je niet alleen begeleider, maar ook ouder van het kind bent. Want ondanks alle theoretische kennis kan de liefde voor je eigen kind ervoor zorgen dat je je zelf niet consequent genoeg gedraagt. Ook ‘warm’ blijven begeleiden valt niet mee als je kind uit alle macht in de weerstand gaat. Geen middel wordt geschuwd. Huiswerk, boeken en schooltijden worden vergeten en zelfs banden worden lek gestoken om maar niet naar school te hoeven. De moeder die consequent en warm probeert te begeleiden, moet het nog het meest ontgelden. Als ze weigert naar school te gaan om ‘vergeten’ spullen te halen of voor de zoveelste keer met de directeur te praten, en als ze zelfs geld wil zien voor de lekgestoken banden, deugt ze natuurlijk helemaal nergens meer voor. En dat komt hard aan in een moederhart.
Er is resultaat!
Toch is het nodig dat je als ouder consequent blijft, hoe moeilijk dat ook is. Doordat mijn dochter nu zelf moet teruggaan als ze iets ‘vergeet’, wordt ze gedwongen haar verantwoordelijkheid te nemen. Ze ondervindt nu zelf wat de consequenties zijn van haar gedrag. En dat werkt. Ze gaat steeds meer doen, ook omdat ik haar duidelijk maak waarom ze bepaalde dingen moet doen. Dat is niet altijd omdat ze het leuk vindt. Soms is dat gewoon omdat er vervelende consequenties volgen als het niet gebeurt. Bij het niet maken van huiswerk bijvoorbeeld. En hoewel ze die dingen dus in eerste instantie doet om die nare consequenties te voorkomen, merkt ze ook dat ze zich uiteindelijk beter voelt als ze haar werk af heeft. Zo verschuift ze langzaam van extrinsieke motivatie naar intrinsieke motivatie. Eindelijk is er dus verbetering zichtbaar, maar de situatie blijft intens.
Bekentenissen
Die intensiteit kan wel slopend zijn. Intussen krijg je spaarzaam inzicht in het denken en voelen van je eigen kind. Af en toe – meestal na de zoveelste ontploffing – ontglipt haar een zin die de kern raakt. “Het voelt als falen als ik toegeef.” Even ben je een klein stapje dichterbij. Het gaat dus (weer!) om falen. Wat zou ze eigenlijk wel willen toegeven als ze daar niet zo bang voor was?
Door de consequente aanpak komen er geleidelijk steeds meer van die bekentenissen. Ze heeft in groep 2 bewust besloten niets meer te doen op school. Niet meer mee te doen aan stomme dingen en geen sociaal gewenste antwoorden meer te geven. Niet meer mee te draaien op een school die je opleidt voor macht en geld, waaraan de wereld alleen maar kapotgaat. Het doel: niet eens afzakken naar een lager onderwijsniveau, waar ze niks zou hoeven uitvoeren, maar definitief van school gestuurd worden. En dan maar hopen dat ze op het Centrum voor Creatief Leren terechtkon om zinnigere dingen te gaan doen.
Samen huilen
Zo sta je als moeder en kind lijnrecht tegenover elkaar, en zo zit je samen te huilen. Huilen van verdriet over deze periode, maar ook over wat daarvoor gebeurd is. Want als je, toen ze in groep 2 zat, je vermoedens had kunnen onderbouwen met de kennis die je nu hebt over hoogbegaafdheid en onderpresteren, hadden ze misschien wel naar je geluisterd. Dan had het niet zo ver hoeven komen.
Die heftige emoties maken het begeleiden van je eigen hoogbegaafde kind extra lastig. Warme begeleiding is, ondanks al die ontploffingen, toch iets wat je moederhart je ingeeft. Maar je moederhart kan enorm veel pijn doen als je je kind de consequenties van zijn of haar gedrag wilt laten ervaren – zowel de negatieve als de positieve. Toch is dat essentieel als je kinderen wilt laten zorgen voor hun eigen geluk. En geluk is toch wat je wilt voor je kind?
De warme en consequente begeleiding van Cognivo
Dat is dan ook de kern van wat ik doe bij Cognivo: warm begeleiden, maar vooral concreet aan de slag. Soms gaat dat met wat duwen en trekken. Maar de succeservaringen die kinderen uiteindelijk opdoen, ontsteken een waakvlam van intrinsieke motivatie waar ze hun leven lang plezier van kunnen hebben. Ik zet kinderen en hun ouders aan het werk en geef ze een steuntje in de rug als consequent zijn moeilijk is omdat je zoveel van je kind houdt.
En omdat ik zo’n stok achter de deur soms ook wel kan gebruiken, vraag ik zelf ook om hulp als ik er niet uitkom met mijn kind. Hoogbegaafdenbegeleider of niet. Want consequent èn warm zijn is lastig, daar mag je best hulp bij vragen.
